Dit artikel is de eerste in een reeks ‘Laat van je lezen-’artikelen waarin leesbevorderaars zichzelf voorstellen. Het idee is dat we van elkaar kunnen leren en elkaar kunnen inspireren.
Onderaan het artikel vind je meer informatie en links.
Kinderboekenambassadeur Rian Visser vraagt Nicky de Boer van Lezenslessen, Dettie (haar werknaam) van Leestafel en Anne van Mechelen van Langlevelezen naar hun werk als leesbevorderaar. Wat is hun missie, op wie richten ze zich en hoe proberen ze hun doelgroep te bereiken? Ook vertellen de leesbevorderaars van welk boek ze als kind genoten, wat ze nu graag voorlezen en waar ze zelf van genieten.
Lezen is een verrijking
Nicky, Dettie en Anne vertellen alle drie dat ze als kind echte lezers waren. Ze hadden er plezier in en vonden het heerlijk om te vluchten in verhalen en avonturen. ‘Lezen is een verrijking,’ zegt Nicky. ‘Het kan helpen om jezelf te vinden, meningen te vormen, anderen te leren kennen en verbanden te leggen.’ Dettie: ‘De afbeeldingen, maar ook het woordgebruik en de fantasie kan een kind stimuleren om eigen gedachten en gevoelens onder woorden te brengen. Het maakt je wereld groter.’
De rol van de docent
Nicky en Anne richten zich met hun activiteiten vooral op docenten.
Nicky: ‘Ik had vroeger een geweldige docent die mij als persoon zag en luisterde naar mijn leesvoorkeuren. Zij liet mij ontdekken hoeveel verhalen te bieden hebben. Ik gun iedere leerling zo’n docent.’
Anne: ‘Als ik nieuwe docenten kan enthousiasmeren, kunnen zij hun leerlingen enthousiast maken en zo kan er een stijgende lijn komen. Het is ontzettend jammer dat lezen soms gezien wordt als moeilijk, saai of vervelend. Dat wil ik proberen te ontkrachten.’
Kinderboeken die kinderen kunnen helpen
Dettie van Leestafel geeft aan zich vooral te richten op kinderboeken waarin een bepaald probleem op een goede manier behandeld en besproken wordt, zoals bijvoorbeeld autisme, slecht zien, dik zijn, pesten, misbruik, milieuvervuiling, verslaving, zieke ouders of overlijden. Deze verhalen kunnen ervoor zorgen dat kinderen zich gehoord en begrepen voelen. Dat kunnen prentenboeken zijn, maar ook leesboeken voor young adults.
Ook Anne van Langlevelezen richt zich op de beleving van de verhalen. ‘Boeken zijn spiegels en vensters: ze kunnen ons helpen onszelf beter te begrijpen en inzicht te krijgen in anderen. Lezen maakt ons daadwerkelijk meer empathisch.’ In haar recensies en in haar podcast probeert ze altijd de verbinding te maken met het persoonlijke. Daarnaast vindt ze het belangrijk dat kinderboeken kwalitatief goed zijn. ‘Een boek is fijn als het een lach, een twinkel, een hoofdschudden of soms een traan oproept. Ik houd ook van boeken die mooi zijn vormgegeven zijn of die indruk maken op het gebied van taal.’
Nicky van Lezenslessen richt zich via de docent op jongeren van 12 tot 16 jaar. ‘Van deze doelgroep is bekend dat het leesplezier soms verdwenen is en dat leerlingen het lastig vinden om zich langere tijd te concentreren. Als je mij vraagt naar wat ik belangrijk vind in een jeugdboek, hangt dat af van waar de lezer zich bevindt op het gebied van literaire competentie. Voor leerlingen met beperkte leeservaring zijn dunne, toegankelijke en vaak spannende boeken een uitkomst. Het levert een positieve leeservaring op en ze krijgen meer zelfvertrouwen op het gebied van lezen. Soms betekent het zelfs dat ze voor het eerste een boek hebben uitgelezen! Vervolgens is het onze taak om deze leerlingen stapje voor stapje te begeleiden naar verhalen waarin de nadruk iets minder op de spanning in het plot ligt, maar waarin de ontwikkeling van personages meer centraal komt te staan. Als leerlingen meer leeservaring hebben, kunnen ze boeken aan die meer uitdaging bieden en waarmee ze, naast leesvaardigheid, ook allerlei andere vaardigheden ontwikkelen die nuttig zijn voor de rest van hun leven.’
Lukt het jullie om de doelgroep te bereiken?
Dettie van Leestafel merkt dat volwassenen vaak raar opkijken als ze vertelt dat ze kinderboeken leest. Dan laat ze zien hoe prachtig kinderboeken geïllustreerd zijn, hoe boeiend de onderwerpen en hoe mooi dingen verwoord worden. ‘Vooral bij de probleemboeken kan ik wijzen op de prachtige eenvoud waarmee een zwaar onderwerp, bijvoorbeeld de dood, verwoord en verbeeld wordt. Dat wekt zeker interesse en dan is er een zaadje geplant.’
Daarnaast merkt ze dat het meer ‘strijd’ vraagt om boeken van onbekendere schrijvers aan te prijzen. Ook moet het boek vaak actueel zijn om respons te krijgen. Hierdoor blijven helaas veel andere interessante boeken buiten beeld.
Nicky van Lezenslessen probeert het docenten zo makkelijk mogelijk te maken om met jeugdboeken aan de slag te gaan. Met Boek van de Maand introduceert ze nieuwe titels en via haar Lezenslessen Boekenclub is een docent in 15 minuten op de hoogte van de inhoud van een boek, de tekstuele kenmerken en voor welk type leerling het geschikt is. Het is lastig om iedereen te bereiken, maar docenten die graag gebruik van haar materialen, wijzen regelmatig anderen erop. Zo breidt haar bereik zich langzaam uit.
Ook Anne van LangLeveLezen richt zich op docenten. ‘Dáár kunnen we volgens mij het verschil maken. Op de pabo verbaasde het me dikwijls dat docenten in wording weinig op hebben met lezen. Ook docenten die al jaren voor de klas staan, doen soms te weinig op dit gebied. Het lukt mij niet altijd hen te bereiken. Krachten bundelen is mijns inziens noodzakelijk, maar dat is lastig omdat er veel verschillende inzichten zijn op het gebied van leesonderwijs. Met mijn podcast De dagopening probeer ik docenten én kinderen te bereiken. In 3 minuten vertel ik over een boek. Het is kort en laagdrempelig. De berichten die ik krijg zijn positief.’
Samen de schouders eronder dus!
Heb je tips of suggesties? Reageren kan via info@kinderboekenambassadeur.nl.
Lezenslessen, lezenslessen.nl, Instagram, Facebook, LinkedIn
Eigenaar Nicky de Boer: ‘Ik ondersteun en inspireer docenten Nederlands bij het fictieonderwijs op het vmbo en in de onderbouw van de havo en het vwo. Dat doe ik met boekentips, online trainingen, de Lezenslessen Boekenclub en lesmaterialen bij specifieke jeugdboeken. Daarbij is alles wat ik doe gericht op het bijdragen aan meer leesplezier en groei in leesmotivatie en leesontwikkeling van jongeren, waardoor er een stevige basis ontstaat voor de rest van hun leven.’
Leestafel, Leestafel.info, Facebook
Eigenaar Dettie: ‘Op mijn website probeer ik, samen met anderen, te laten zien dat literatuur niet moeilijk hoeft te zijn. We schrijven in normale, heldere taal over de gelezen boeken. Naast literaire romans worden ook veel non-fictieboeken gerecenseerd. De boeken voor kinderen en jongeren van 0 t/m 15 jaar nemen een speciale plek op Leestafel in.’
Langlevelezen, www.langlevelezen.nl, Instagram, Facebook
Eigenaar Anne van Mechelen: ‘Ik schrijf recensies over kinder- en jeugdboeken. Ook neem ik de podcast ‘De dagopening’ op waarin ik in ongeveer 3 minuten over een boek vertel. Ik geef lezingen en workshops over jeugdliteratuur, thematisch werken en burgerschapsonderwijs. Daarnaast ben ik eerstegraads docent Nederlands op een middelbare school in Utrecht en geef ik soms taallessen op een pabo.’